معماری هند Indian architecture
معماری هند Indian architecture پژوهشهای انجام شده در این باره:
استاد راهنما دکتر علی امامیان فر
معماری هند Indian architecture
شبه قاره هند دارای سه منطقه جغرافیایی خاص است. شمال شرقی: محل کوههای هیمالایا. شمال غربی: منطقه حاصلخیز. جنوب کوههای هیمالیا که درههای رودهای سندو گنگ در آنها قرار دارند.
نخستین فرهنگ بزرگ هند در ۳۰۰۰(ق. م) در علیای دره سند متمرکز شده بود..
معماری عصر بودا
از حدود قرن ۳(ق. م) تا ۶ و ۷ میلادی آئین بودایی حاکم بر هند، بر فرهنگ و هنر آن سرزمین تاثیرات زیادی گذاشت.
«بودا ساکیامونی» حدود ۵۶۳ ق. م متولد شد. وی فرزند پادشاه منطقهای در مرز هندو نپال بود
در پی مشاهده دردهای اجتماعی مردم راه ریاضت را پیشه کرد و اصول و قواعدی را پایه ریزی نمود که بیش از یک میلیارد نفر پیرو در جهان پیدا کرد.
ثار معماری دوره ودائی و بودایی از چوب بوده و به همین دلیل از کوشکهای عظیم و هفت طبقه آن زمان چیزی به جای نمانده است.
لیکن بنا به وصفیات این آثار متأثر از هنر ایرانی بودهاند.
پس از گرویدن آشوکا به دین بودائی آثار معماری هندی از سنگ ساخته شد و نمادهایش را از آیین بودا وام گرفت.
از جمله آثار باقیمانده سر ستونی از کاخ آشوکا در منطقه سارنات هندوستان است
که چهار شیر پشت به پشت روی آن حکاکی شدهاند. آنها غالب و شکل ایرانی دارند،
در زیر آنها نقوش برجستهای از فیل و گردونه آیین بودا به نماد چرخه زندگی و حیات رسم شده
و زیر این کتیبه نیلوفر آبی سنگی بزرگی حجاری شده است
که در معماری ایران بسیار به چشم میخورد؛ نماد نیلوفر، در هنر چین و ژاپن نیز دیده میشود.
از آثار معماری دوره بودایی (بویژه معماری مذهبی) تعدادی معبد، استوپا و معابد غاری به جای ماندهاند.
معماری هند Indian architecture
استوپا
در دوره کهن پشته خاکی بود که بر گوری قرار داشت، بعدها به بنای گنبد یادبودی به منظور نگهداری جسد پارسای بودایی تغییر شکل داد.
استوپا محل حفظ خاکستر مردگان، نماد مرگ بودا، نشانه آیین بودایی و محل پرستش محسوب میشود.
اکثر استوپاها از گنبدی آجری که دکلی روی آن بر افراشته شده و اطرافش را نردههای سنگی پوشانده ساخته شدهاند
و روی نردهها با نمادهای بودایی تزئین شده، قدیمی ترین استوپا در بارهوت هندوستان واقع است.
استوپای سانچی معروفترین استوپای آجری هند، که ورودی آن از سمت جنوب
به صورت پلکانی به داخل راه دارد ارتفاع گنبد آن از زمین ۱۵ متر است و ساقه آن ۶ متر بلندی دارد.
در بالای گنبد فضای مربعی به نام هاریکا قرار دارد و وسط آن دکل مزین با چند پر نصب شده
دور تا دور محل استوپا را نرده سنگی گردی میپوشاند که از چهار سمت دارای چهار دروازه میباشد.
این عمارت که توسعه یافت و سر انجامدر سدع نخست پیش از میلاد به پایان رسید،
امروزه به عنوان نقطه اوج پیشرفت یک دوره از تمدن هند به شمار میرود.
معماری هند Indian architecture
معابد غاری
دوره حکومت سلسله ماوری، شاهد پیدایش مقدمات یک سبک بی نظیر معماری
پرستشگاههایی که در دل صخرههای سنگی کنده میشدند بود.
بخشهایی از درون و بیرون این غارها را با تقلید مو به مو از ابنیه چوبی آن دوره، کنده کاری کردند.
محل خلوت و تن آسایی و آرامش رهروان زنده دل بودایی بود که در سنگهای کوه بنا میگردید.
غالباً سردر آن نعلی شکل بود و با ستونها، دیوارهای سنگی و رواقهای خوش نقش تزئین میشد
و داخل غار را ستونهای مزین و سر ستونهای جانوران به حالت نقش برجسته تشکیل میداد.
درون معبد تالاری برای اجتماع بود و در انتهای آن محرابی که بقایای اجساد مردگان مقدس
در آن قرار میگرفت و در طول تالار دو ردیف ستون شبستان را از راهروهای کناری جدا میکرد.
معبد غاری کارلی در فاصله میان بمبئی و پونه از کهن ترین و زیبا ترین معابد غاری است
که در سال ۵۰ میلادی ساخته شد و برای ساخت آن قله یک تپه را خالی کرده و معبدی با طول ۳۸ متر و ارتفاع ۱۴ متر بنا کردند،
صحن مرکزی به استوپایی در انتها منتهی میگردد.
در دو طرف صحن دو ردیف ستون با سر ستونهای زنان و مردان فیل سوار احداث شده
که پشت آنها راهرو میباشد. اطراف در ورودی فیلهای غول پیکر نقش شدهاند
به همراه پیکرههای موجدار زنان و مردانی که با حالت خشک و بی حرکت نقش برجستههای استوپا در داخل تناقض دارند.
معماری هند Indian architecture
نکات معماری بودایی هند
عظمت معماری بودایی هند بیشتر در پیکرتراشی است تا سبک معماری، زیرا نمای بیرونی معابد عریان است و بنا ترکیبی از معماری و پیکرتراشی محسوب میگردد.در معماری مذهبی بودایی دو نوع ساختمان وجود داشت الف: تالار تمرکز که گسترده حجره راهب بود. ب: گنبد که بقعه اشیا متبرک محسوب میشد؛ که این دو ابتدا از هم مجزا بودند ولی از حدود سه یا چهار قرن پس از مرگ بودا به یکدیگر پیوستند و یک بنا را تشکیل دادند.
پیکرتراشی
هنر پیکرهتراشی پادشاهی گندهارا از هنرهای منحصربهفرد دورهٔ باستان محسوب میشود که امروزه تعدادی از تمثالهای بهیادگار مانده از آن در موزههای بعضی کشورها حفاظت شده و نیز پیکرههای عظیمی که در دامنهٔ کوهها هنوز هم قابل رویت میباشند. در این دوره بود که تمثالها و پیکرههای منحصربهفردی از بودا، زندگی و تعالیم او ساخته شد و هنر پیکرهتراشی گندهارا به سرزمینهای دیگر نیز نفوذ کرد. هرچند که خود این هنر در گندرهارا، تحت نفوذ سبکهای پیکرهتراشی سرزمینهایی چون ایران، هند و بهخصوص یونان بود، اما توانست سبک خاصی از هنر را در پیکرهتراشی پدید آورد که به «هنر گندهارا» شهرت یافت.
تصوری منتشر شده استوپای سانچی