دوشنبه , 23 مهر 1403
معماری پارتی Party Architecture

معماری پارتی Party Architecture

معماری پارتی Party Architecture

معماری پارتی Party Architecture تحقیقات انجام شده در این زمینه:
استاد راهنما: دکتر علی امامیان فر

بررسی سبک معماری پارتی مهندسین لیلا جمالی و سعید زندی، زمستان ۹۴ دانشگاه ازاد
اسلامی واحد دولت اباد، حجم دانلود ۴/۸۳ مگابایت کد خرید ۱-۲۴-۰۴
معماری پارتی Party Architecture

معماری پارتی Party Architecture

پارتها ، مردمان خراسان بزرگ (خراسان کنونی ، فرارود ، افغانستان و برخی شهرها و آبادی های دیگر) پس از استیلای یونانیان،
با بیرون راندن بیگانگان از سرزمین اهورایی، از سال ۳۳۰ ق.م میلادی به پادشاهی رسیدند
و پس از آنان، ساسانیان تا ۶۵۲ میلادی (۳۱ه.ق.) فرمانروایان ایران بودند
که ساختمان های ساخته شده در این دوران حدود ۱۰۰۰ سال را به شیوهء پارتی می شناسیم.
این شیوه پس از یورش اسکندر به ایران پدیدار شد و در دوره اشکانی، ساسانی،
صدر اسلام و در برخی جاها تا سده ۳ و ۴ هجری دنبال شده است..

پارتها نه درپی جاذبه های تمدن یونان رفته، و نه از معماری هخامنشی پیروی کرده اند
و چون اعتقاد به بهره گیری از ساختمایه بوم آورد داشته و نمی توانستند چون هخامنشیان ساختمایه را از دوردست بیاورند،
به نوآوری بزرگی در تاریخ معماری بشری، یعنی «پوشش های تاقی در دهانه های بزرگ و گنبدها در زمینه چهارگوش» دست یافتند
و این به گونه ای بازگشت به معماری زمان مادها و حتا پیش از آن، یعنی ایلامی ها (چغازنبیل) بوده است.

معماری پارتی Party Architecture

در این دوره معماران بجای بکاربردن تیرهای جهت پوشش افقی سقف ها،
روش دیگری را برای پوشش نهایی ساختمان ها بکار گرفتند
که شاید مهمترین تحول معماری قبل از اسلام در ایران باشد.
بدین ترتیب استفاده از گنبد  بجای سقف که برای تحمل وزن آن علاوه بر تیر و تیرچه های چوبی داخل سقف،
می بایست تعداد زیادی ستون سنگی نیز در زیر آن بکار روند ) شروع می شود. علاوه برگنبد،
پوشش های طاقی و قوسی نیز در ساختمان ها همزمان با گنبد آغاز می شوند.
به کمک این نوع پوشش ها معماران این دوره توانستند دهانه های بزرگی را بدون نیاز به ستون بپوشانند.

تمام پوشش ها در این دوره به تقلید از شکل  (بیز یا تاب) ساخته می شوند
و به همین دلیل اسامی بیشتر قوس های این دوره از اسم تخم مرغ (خاگ) و تاب گرفته شده است
مثل « هلوچین » – « بیز » – « خاگی » و مرغانه ».
بناهای این دوره دارای حیاطی بودند که ایوان ها بطرف آن باز می شد و اطراف آن ها را باروهایی می ساختند.
سیستم « حیاط مرکزی » که از ویژگی های معماری « درون گرای » ایران است در این دوره رسمیت یافت.
در این دوره نیز مثل عهد هخامنشیان در ساختمان های با عظمت قرینه بودن بنا (جفت)، رعایت می شده است.

معماری پارتی Party Architecture

همچنین در بناها یا حتی کاخ هایی که برای اقامت و زندگی ساخته می شوند
از سیستم « پدجفت » (عدم رعایت تقارن در ساختمان که باعث تنوع فضاهای معمارانه می گردد) استفاده می شد
و این امر را در کاخ « سروستان » به آن درجه رعایت کرده اند که حتی دو فضای یکسان در این کاخ دیده نمی شود.
مصالح ساختمانی مورد استفاده در زمان اشکانیان بیشتر سنگهای پاکتراش و در زمان ساسانیان اکثرا” از خشت خام،
خشت پخته و سنگ لاشه ( لاشه سنگ ) می باشند. برای آراستن ساختمان ها کاشیهای لعابدار و لاجورد و نیز اندود گچ مورد استفاده قرار می گرفت.

معماری پارتی Party Architecture

در بناهایی ایرانی این دوره ۵ اصل مهم وجود دارد:
مردم واری(رعایت تناسب میان اندام های ساختمانی بااندام های انسان وتوجه به نیازهای اودرساختمان).
پرهیزاز بیهودگی: از کار بیهوده واسراف پرهیز میکردند.
نیارش: دانش ایستایی وفن ساختمانو مصالح شناسی گفته می شود
خودبسندگی: معماران تلاش میکردند مصالح خود را از نزدیکترین جاها بدست آورند.
درونگرایی: یکی از باورهای مردم ایران ارزش نهادن به زندگی شخصی وحرمت آن ونیزعزت نفس ایرانیان بوده است

خصوصیات بناهای شیوه پارتی:
کاربرد بیشینه از ساختمایه های بوم آورد چون لاشه سنگ،خشت خام یا پخته و..
کاربرد بسیار خوب تکنیک پیشرفتهء تاق و گنبد
گوناگونی بسیار درطرح ها وبهره گیری از اندام های گوناگون (حتی دو ساختمان پارتی را با دو طرح همانند نمی توان یافت)
پرهیز نکردن از شکوه بلندای زیاد
جفت سازی در نیایشگاه ها و کاخ های پذیرایی
پادجفت سازی در کاخ های مسکونی و خانه ها
برخی از ساختمانهای مربوط به این سبک عبارتند از کاخ آشور کاخ هیترا (هتره)، آتشکده تخت سلیمان (تخت طاقدیس)، معبد آناهیتا در کنگاور  و…

معماری پارتی Party Architecture

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

5 × 4 =

error: این محتوا غیرقابل کپی است